Borelioza to tylko jedna z groźnych chorób przenoszona przez kleszcze. W naszej długoletniej historii walki z chorobami odkleszczowymi zdarzało się wiele przypadków, gdzie u pacjentów diagnozowano reumatyzm, SM (stwiardnienie rozsiane) czy chorobę Alzheimera, a po wykonaniu testów okazało się, że przyczyną złego stanu zdrowia była jedna, a nawet kilka chorób odkleszczowych.
Nawet, co trzeci kleszcz jest nosicielem patogenów wywołujących groźne choroby (borelioza, babeszjoza, bartonelloza). W Polsce notuje się rocznie 3,6 tys. przypadków zachorowań na boreliozę. Wczesna diagnostyka daje największą szansę na szybkie rozpoczęcie leczenia i uniknięcia uciążliwych powikłań.
Specjaliści Centrum Badań DNA opracowali metodę pozwalającą na zbadanie samego kleszcza metodą Real Time PCR. Metoda ta polega na wykryciu materiału genetycznego patogenów, którymi kleszcz mógł być nosicielem.
Badanie wykonywane jest w dziale badawczo – rozwojowym (B+R) poza strukturami podmiotu leczniczego.
Testy serologiczne polegają na wykrywaniu w osoczu/surowicy przeciwciał IgM i/lub IgG specyficznych dla danego patogenu z wykorzystaniem technik immunofluorescencji pośredniej, ELISA, Western Blot.
Testy metodą Elispot polegają na badaniu odpowiedzi komórkowej systemu immunologicznego na antygeny.
Zaletą techniki Elispot jest wysoka czułość metody. Przy jej pomocy można wykryć nawet pojedynczą reaktywną komórkę wydzielającą dane białko.
Test może być wykonywany zarówno przy świeżych jak i przewlekłych infekcjach.
Elispot może być również pomocny w monitorowaniu procesu leczenia.
Testy metodą molekularną Real Time PCR polegają na wykrywaniu w próbce krwi pacjenta materiału genetycznego patogenu. Badanie pozwala na zdiagnozowanie infekcji, już w ciągu kilku dni od zakażenia, tj. na długo przed pojawieniem się odpowiedzi immunologicznej organizmu. Ma to kluczowe znaczenie dla efektywności leczenia. Szybkie rozpoczęcie leczenia w efekcie wczesnej diagnostyki genetycznej może, więc zapobiec rozwojowi choroby i niebezpiecznym powikłaniom.
Jeśli od ugryzienia kleszcza upłynęło ok 4-6 tygodni to zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych diagnostyka boreliozy z Lyme powinna być dwuetapowa. W pierwszym etapie należy wykazać obecność swoistych przeciwciał klasy IgM lub IgG (w zależności od postaci klinicznej) metodą immunoenzymatyczną (ELISA). Następnie u pacjentów z wynikami dodatnimi lub wątpliwymi należy wykonać oznaczenie metodą Western blot, w celu weryfikacji wcześniejszych rezultatów (wg. Diagnostyka i leczenie Boreliozy z Lyme zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych).
Zalecenie dwuetapowej diagnostyki immunologicznej wynika z konieczności uzupełnienia mankamentów pojedynczych testów. Testy immunoenzymatyczne (ELISA) oznaczają się bardzo wysoką czułością, jednakże czasem (zależnie od specyficzności) mogą dawać wyniki fałszywie ujemne lub fałszywie dodatnie. Z kolei testy Western blot są badaniami bardzo specyficznymi jednakże mają mniejszą czułość niż testy ELISA.
Według organizacji wyznaczającej w Europie standardy diagnostyki boreliozy EUCALB (European Concerted Action Lyme Borreliosis) minimalna specyficzność (poprawność wyników) metody ELISA powinna być wyższa od 90%. Stosowane przez CBDNA testy ELISA mają specyficzność w klasie IgG -100% w klasie IgM – 95% a więc znacznie powyżej limitu.
Badanie pozwala na jakościową identyfikację przeciwciał klasy IgM skierowanych przeciwko bakterii Borrelia burgdorferi (obejmuje wykrycie przeciwciał przeciwko genogatunkom: B. burgdorferi, B. afzellii, B. garinii, B. spielmanii), wywołującej boreliozę z Lyme.
Badanie pozwala na jakościową identyfikację przeciwciał klasy IgG skierowanych przeciwko bakterii Borrelia burgdorferi (obejmuje wykrycie przeciwciał przeciwko genogatunkom: B. burgdorferi, B. afzellii, B. garinii, B. spielmanii), wywołującej boreliozę z Lyme.
Badanie wykrywa obecność przeciwciał w klasie IgM i IgG w kierunku najczęściej przenoszonych przez kleszcze koinfekcji: Coxiella burnetti, Bartonella henselae/quintana.
Ponadto identyfikowane są przeciwciała Toxoplasma gondii, patogenu ważnego w diagnostyce różnicowej koinfekcji.
Badanie polega na wykrywaniu w próbce krwi pacjenta materiału genetycznego powyższych patogenów metodą Real-Time PCR.
Identyfikacja patogenów przenoszonych przez kleszcze:
Test opiera się na wykryciu obecności DNA trzech chorobotwórczych gatunków bakterii z rodzaju Borrelia, wywołujących boreliozę, tj.: B. burgdorferi sensu stricto, B. garinii i B. afzelii, które łącznie noszą nazwę Borrelia burgdorferi sensu lato.
Badanie pozwala na zdiagnozowanie infekcji, już w ciągu kilkunastu godzin od zakażenia, tj. na długo przed pojawieniem się odpowiedzi immunologicznej organizmu. Ma to kluczowe znaczenie dla efektywności leczenia. W ciągu kilku dni od zarażenia bakterie mogą być już obecne w ścięgnach, mięśniach, stawach i układzie nerwowym. Szybkie rozpoczęcie leczenia w efekcie wczesnej diagnostyki genetycznej może, więc zapobiec rozwojowi choroby i niebezpiecznym powikłaniom.
Wykonanie pełnego panelu, gwarantuje uzyskanie pełnej wiedzy na temat ewentualnego zakażenia u osób, które miały styczność z kleszczami. Wykrycie choroby odkleszczowej umożliwia lekarzom opracowanie skutecznej metody leczenia.
Badania w kierunku infekcji odkleszczowych obejmują kompleksową diagnostykę boreliozy, innych chorób przenoszonych przez kleszcze tzw. koinfekcji oraz chorób współistniejących z boreliozą.
Jeśli ugryzł Cię kleszcz, istnieje ryzyko, że zaraził Cię jedną z groźnych chorób odkleszczowych takich jak: borelioza, bartonelloza (choroba kociego pazura), ludzka anaplazmoza granulocytarn czy babeszjoza (piroplazmoza). Jeśli nie wysłałeś kleszcza do badania i od ugryzienia upłynęło nie więcej niż 7 dni (miniumum 3-4 dni) możesz przebadać się na obecność tych chorób i wykonać test metodą Real Time PCR na obecność materiału genetycznego.
Takie badanie pozwoli stwierdzić na wczesnym etapie, czy zachorowałeś na boreliozę lub inne choroby odkleszczowe. Wczesna diagnoza pozwoli na uniknięcie powikłań i stosowanie leków, które nie będą skuteczne. Brak precyzyjnych wyników bardzo często powoduje, że lekarz prowadzi „nietrafioną” kurację antybiotykowa, która niepotrzebnie osłabia organizm.
W przypadku boreliozy test oparty na metodzie Real Time PCR jest testem czułym, którego głównym ograniczeniem jest trudność w doborze materiału. Przy świeżej infekcji (maksymalnie do tygodnia od ugryzienia) preferowanym materiałem jest krew pełna (EDTA). Na późniejszym etapie materiał należy dobierać w zależności od objawów (płyn stawowy, płyn mózgowo-rdzeniowy). Według zaleceń najlepszym materiałem do badań jest biopsja ze zmian skórnych.
Kleszcze są nosicielami chorobotwórczych bakterii i pierwotniaków wywołujących u człowieka groźne, często przewlekłe choroby. Do najczęstszych należy borelioza (krętkowica kleszczowa, choroba z Lyme), spowodowana przez bakterie Borrelia burgdorferi. Charakterystyczne dla tej choroby jest rumień wokół miejsca ugryzienia, gorączka, osłabienie, bóle mięśni i stawów.
Bardzo ważne jest szybkie rozpoznanie nie tylko ze względu na powikłania, ale też na czas i koszty leczenia tego schorzenia. W pierwszej fazie zaraz po tym jak na ciele pojawi się rumień choroba jest łatwa do wyleczenia, jeśli jednak dojdzie do powikłań, leczenie staje się utrudnione, długotrwałe i kosztowne.
Zdaniem wielu specjalistów lekarze pierwszego kontaktu zbyt pochopnie zalecają swoim pacjentom kurację antybiotykową po każdym ugryzieniu przez kleszcza. Lekarz powinien zastosować antybiotyk wówczas antybiotyk wówczas, gdy wokół ugryzienia pojawi się duży, bolesny odczyn.
Zdarza się jednak, że u niektórych pacjentów pierwsze stadium boreliozy przebiega bezobjawowo. Rozwiązaniem ułatwiającym podjęcie decyzji o zastosowaniu leczenia jest zbadanie samego kleszcza, czy był nosicielem Borrelia burgdorferi oraz innych patogenów.
Centrum Badań DNA wykonuje badania metodą Real Time PCR pozwalającą na zbadanie samego kleszcza.
BorreliA burgdorferi
Bartonella henselae
Babesia divergens
anaplasma phagocytophilum
Chlamydia pneumoniae
Yersinia enterocolitica
Toxoplasma gondii
Mycoplasma pneumoniae